WPC - wielki krok w rozwoju protein.
Whey Protein Concentrate (WPC) jest od połowy lat 90-tych najchętniej
stosowanym surowcem białkowym w przemyśle odżywek dla sportowców. Nic
dziwnego, posiada ono wiele zalet - jest smaczne, co umożliwia
komponowanie setek różnych produktów, dobrze się rozpuszcza i jest dużo
tańsze niż preferowana wcześniej albumina jaja. Wraz z popularnością
tego surowca coraz częściej spotyka się kolejne publikacje wskazujące
na jego zalety odżywcze - wysoki wskaźnik BV, lekkostrawność, dobry
aminogram. Obecnie bardzo wiele dostawców na całym świecie oferuje WPC a większość producentów odżywek na tym właśnie białku opiera swe sztandarowe produkty.
Czy WPC ma istotne wady?
Właściwie nie, poza tym, że wszystko można poprawić, jeśli podąża się w
kierunku węższej specjalizacji. Nawet pozornie doskonałe rozwiązanie
przestaje nim być, gdy staje się rozwiązaniem jedynym. Osoby próbujące zwiększyć swoją wagę zawsze wprowadzają do diety większą ilość przetworów mlecznych, gdy jednocześnie ich suplementacja opiera się niemal wyłącznie na mlecznej serwatce, może okazać się, że po dłuższym okresie dieta taka jest zbyt jednorodna.
Dłuższy okres to 2-3 miesiące, myśląc o optymalizacji diety w dalszej perspektywie należy pomyśleć o jej zróżnicowaniu - włączać wysokowartościowe źródła protein innych niż mleczne (np. egg albumin). Obserwacje wskazują, że taka praktyka poprzez zmianę substratów budulcowych powoduje przyspieszenie procesów wzrostu tkankowego a często przełamywanie stagnacji rozwoju.
Dodatkową ujemną cechą WPC jest niska zawartość L-argininy, co może mieć znaczenie w diecie ukierunkowanej na zwiększenia anabolizmu. Proteina jaja (przyjęta jako referencyjna przez WHO) zawierają 2 krotnie więcej L-argininy w swym aminogramie niż proteina serwatki. Biorąc pod uwagę różnice jakie obserwuje się pomiędzy profilami aminokwasowymi różnych białek, 2-krotnie większą ilość jednego z aminokwasów należy uznać za wyjątkowo dużą, szczególnie wobec aminokwasu, który ma w wybranej dyscyplinie duże znaczenie.
Pod względem dostarczenia L-argininy 15g porcja albuminy jaja odpowiada zatem 30g porcji WPC o takiej samej zawartości białka, dlatego dostarczenie tego aminokwasu w oddzielnych suplementach stało się tak popularne (i skuteczne) w kulturystyce i sportach siłowych, w których anabolizm odgrywa znaczenie kluczowe. Można sądzić, że zwiększenie ilości L-argininy występującej jako NATURALNY składnik spożywanego białka będzie rozwiązaniem jeszcze skuteczniejszym - w tym właśnie kierunku podążają współczesne prace nad odżywkami proteinowymi.
Inną cechą białka serwatki jest naturalna obecność cukru mlekowego - laktozy. Cukier ten trawiony jest przez enzym laktazę, który u ludzi wraz z wiekiem stopniowo zanika. Cecha ta zależna jest od uwarunkowań genetycznych związanych z zamieszkiwanym prze przodków obszarem geograficznym. Zagadnienie nietolerancji laktozy jest przedmiotem licznych badań oraz zaleceń dietetycznych zindywidualizowanych regionalnie.
Odsetek populacji wykazującej problemy trawienia
laktozy w zależności od regionu pochodzenia
laktozy w zależności od regionu pochodzenia
Wielka Brytania | 5% |
Europa Północna | 15% |
Europa Zachodnia | 30% |
Polska | 37,5% |
Afryka | 70% |
Niska tolerancja laktozy wiąże się z negatywnymi
objawami trawiennymi o różnym poziomie, z tego powodu wyczynowi
sportowcy wybierają białka serwatkowe dodatkowo pozbawiane laktozy
(WPI) Whey Protein Isolate.
Zalety WPC
- wysoka wartość odżywcza w uśrednionych kategoriach - wszechstronne zastosowania (odżywki dla dzieci, osób otyłych i sportowców oraz dodatki w produkcji spożywczej ogólnego stosowania - jogurty, keczupy)
- naturalny smak pozwalający na efektywne komponowanie smaków - umiejętność w doskonaleniu smaku szejków WPC jest doskonalona od kilkunastu lat, dlatego produkty oparte o WPC długo jeszcze pozostaną najsmaczniejszym
- cena niższa od innych protein zwierzęcych (jajecznej, kazeiny mlecznej, drobiowej)
Dla sportowców wypracowano następujące zalecenia
zwiększające efektywność suplementacji białkowej:
laktozy (37,5% populacji)
R-WPC kolejny krok w proteinach.
Wszystkie omówienie tutaj białka traktować należy jako w pełni
przyswajalne i wysokowartościowe w odniesieniu do uzupełnienia diety
człowieka. Różna może być jednak specyfika określonych zastosowań
suplementacji białkowej (rozwój młodego organizmu, uzupełnianie diety
redukcyjnej osób o niskiej aktywności ruchowej, wspomaganie procesów
przyrostu tkanki mięśniowej w określonych dyscyplinach sportu). Pod tym
względem najnowszym rozwiązaniem ukierunkowanym dla kulturystów
jest białko o nazwie R-WPC, będące połączeniem białka ryżu i serwatki w
równych ilościach. Białko ryżu jest źródłem aminokwasów idealnie
dopełniającym cechy białka serwatki. Chodzi o to, że właśnie w
aminogramie białka ryżu jest najwięcej L-argininy a jednocześnie jest
to surowiec najbardziej hipoalergiczny (nie zawiera ani grama laktozy
ani glutenu). Dlatego łącząc te dwa białka otrzymujemy ilość L-argininy
dokładnie taką jak w referencyjnym białku jaja a przy tym korzystamy z
zalet białka serwatki, przy obniżonej o połowę zawartości kłopotliwej
laktozy. Ostateczne otrzymujemy proteinę o najwyższym współczynniku jakości białka (chemical score) CS=126. Jest to o 26% więdzej niż dla referencyjnego białka jaja. Współczynnik jakości białka CS
na poziomie 126 to obecnie wiodący wynik.
na poziomie 126 to obecnie wiodący wynik.
Aminogram R-WPC
aminokwas: | g/100g białka |
Izoleucyna | 5,25 |
Leucyna | 9,21 |
Walina | 5,80 |
Lizyna | 8,03 |
Metionina | 2,65 |
Fenyloalanina | 4,20 |
Treonina | 5,24 |
Arginina | 5,19 |
Alanina | 5,04 |
Kwas asparaginowy | 9,59 |
Cystyna+Cysteina | 1,98 |
Kwas Glutaminowy | 17,37 |
Glicyna | 2,97 |
Histydyna | 1,99 |
Prolina | 5,06 |
Seryna | 4,76 |
Tyrozyna | 4,04 |
Tryptofan | 1,63 |
Jest on jeszcze bardziej zbliżony do białka referencyjnego WHO niż czyste WPC i WPI.
Porównanie aminogramu białka jaja, WPC, i R-WPC
Wyjątkowość połączenia białek serwatki i ryżu opiera
się na tym, iż biorąc pod uwagę ukierunkowane wskazania, to właśnie ryż
zawiera względnie dużo tych aminokwasów, których relatywnie brakuje
serwatce (arginina, tyrozyna, histydyna). Samo takie połączenie
wykazywałoby jeszcze względny deficyt lizyny, dlatego ten jeden
aminokwas dodany jest osobno i dopiero taki surowiec określony jest
jako R-WPC.
Porównanie aminogramów WPC oraz R-WPC w odniesieniu
do białka rekomendowanego
WHO (jaja) oraz zawartości aminokwasów egzogennych (podstawowych), BCAA oraz
L-argininy
WHO (jaja) oraz zawartości aminokwasów egzogennych (podstawowych), BCAA oraz
L-argininy
B. REFERENCYJNE | WPC | R-WPC | |
BCAA* | 21g | 21g | 21g |
EAA** | 43g | 46g | 44g |
L-ARGININA | 5,2g | 2,6g | 5,2g |
PODOBIEŃSTWO AMINOGRAMÓW | wzorzec | 81% | 87% |
** aminokwasy egzogenne w warunkach zwiększania masy ciała
Mapa aminogramów proteiny mięsa piersi kurczaka i
R-WPC
Profil R-WPC jest najbardziej zbliżony do profilu
proteiny piersi kurczaka, co ilustruje wykres Star Plots. Wskaźnik
podobieństwa wynosi 93% i przewyższa wskaźniki pojedynczych białek.
Sama proteina ryżu (RPC) uzyskiwana jest w procesie biofermentacji, bez użycia hydrolizy kwasowej i innych procesów chemicznych. Jest to cenny surowiec, gdyż w samym ryżu białka jest jedynie 6% (dla porównania w soi - 34%) - dla otrzymania 1 kg RPC trzeba zużyć ok. 17 kg ryżu.
Proteina ryżu wykazuje także bardzo wysokie parametry odżywcze, wskaźnik przyswajalności dla tego białka określony oficjalną metodą AOAC 991.29 - True Protein Digestibility of Foods and Food Ingredients wynosi PD-value = 95,6 +/-1,1%, podobieństwo aminokwasów podstawowych odpowiada w 96% naturalnemu mleku matki a po dodaniu lizyny wskaźnik PDCAAS = 1.0, czyli wartość najwyższą, podobnie jak WPC. Niestety białko ryżu wymaga bardziej zaawansowanych procesów technologicznych niż białka mleczne, tylko renomowane firmy potrafiły na jego bazie stworzyć gotowy produkt - zwykle dość drogi. Połączenie RPC z WPC okazuje się rozwiązaniem idealnym dla zastosowań preferujących działanie anaboliczno-budulcowe. Ta kombinacja wymaga technologicznego dopełnienia w postaci specjalnie opracowanego kompleksu Fulfiller, dopiero z tym składnikiem otrzymujemy jednorodną postać, która po dodaniu wody daje jednolity, stabilny i gęsty napój*
*Fulfiller uzupełnia także właściwości odżywcze, zawiera tzw. dobre tłuszcze oraz L-lizynę.
R-WPC połączył zalety WPC oraz hiperalergicznego i bogatego w L-argininę białka ryżu. Dodatkową cecha takiego połączenia jest korzystniejszy, przedłużony rozkład okresu absorpcji aminokwasów do krwi sportowca.
Zalety R-WPC
- aminogram bardziej dostosowany do potrzeb sportów o charakterze siłowym (wyższa zawartość aminokwasów uczestniczących w produkcji hormonu wzrostu hGH l-argininy i l-tyrozyny)
- mniejsza zawartość laktozy oraz brak glutenu
- czynnik różnicowania diety
- rozłożony okres absorpcji aminokwasów